Studimi i ri llogarit numrin e vrimave të zeza në Univers. Ka kaq shumë

Studimi i ri llogarit numrin e vrimave të zeza në Univers. Ka kaq shumë

15:29, 19/01/2022
A+ Aa A-

Meqenëse vrimat e zeza nuk mund të shihen, atëherë është e vështirë të dihet saktësisht se sa të tilla janë në Universin e madh e të gjerë.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë se nuk ka mjete të sofistikuara që të bëhen përpjekje për t’i gjetur.

Vrimat e zeza me masë yjore janë bërthamat e shembura të yjeve masivë të vdekur dhe kërkimet e reja që përfshijnë mënyrën se si këta yje dhe yjet e dyfishtë formohen dhe evoluojnë, kanë mundur të nxjerrin një vlerësim të ri të ‘popullimit’ së vrimave të zeza në masë yjore të Universit.

Numri është goxha befasues: 40 kuintilionë, ose 40,000,000,000,000,000 vrima të zeza, që përbëjnë afërsisht 1 përqind të të gjithë materies normale në Universin e vrojtueshëm.

“Karakteri novator i kësaj pune është në bashkimin e një modeli të detajuar të evolucionit yjor dhe binar me receta të avancuara për formimin e yjeve dhe pasurimin e metaleve në galaktika të veçanta.” – shpjegon astrofizikani Alex Sicilia i Shkollës Ndërkombëtare të Studimeve të Avancuara (SISSA) në Itali.

 “Kjo është një nga llogaritjet e para, dhe një nga llogaritjet më të forta, ab initio të funksionit të masës së vrimës së zezë yjore përgjatë historisë kozmike.”

Vrimat e zeza janë një pikëpyetje e madhe që varet mbi kuptimin tonë për Universin – ose më mirë, shumë pikëpyetje. Por nëse kemi një ide të mirë se sa vrima të zeza janë atje, kjo mund të ndihmojë në përgjigjen e disa prej këtyre pyetjeve.

Një qasje është vlerësimi i historisë së yjeve masivë në Univers. Atëherë do të jemi në gjendje të llogarisim numrin e vrimave të zeza që duhet të jenë në çdo vëllim të caktuar të hapësirës.

Kjo njohuri mund të japë të dhëna për rritjen dhe evolucionin e vrimave të zeza supermasive miliona ose miliarda herë më të mëdha se masa e Diellit, që përbëjnë bërthamat e galaktikave.

Sicilia dhe kolegët e tij morën një qasje llogaritëse. Ata përfshinin vetëm vrimat e zeza që formohen nëpërmjet evolucionit të yjeve të vetëm ose binar, dhe duke marrë parasysh rolin e bashkimit të vrimave të zeza, numrat e të cilave mund të vlerësohen bazuar në të dhënat e valëve gravitacionale dhe që prodhojnë vrima të zeza me masa pak më të larta.

Kjo i lejoi ata të llogaritnin shkallën e lindjeve të vrimave të zeza me masë yjore midis 5 dhe 160 herë më shumë se masa e Diellit gjatë jetëgjatësisë së Universit.

Kjo normë lindjeje sugjeron se duhet të ketë afërsisht 40 kuintilion vrima të zeza me masë yjore të shpërndara në të gjithë Universin e vrojtueshëm sot, me vrimat e zeza më masive me masë yjore të prodhuara nga bashkimet binare të vrimave të zeza në grupe yjesh.

Ekipi krahasoi rezultatet e tyre me të dhënat e valës gravitacionale dhe zbuloi se vlerësimi i tyre për shkallën e bashkimit të vrimave të zeza ishte në përputhje të mirë me të dhënat e vëzhgimit. Kjo sugjeron që bashkimet e grupimeve të yjeve janë të mundshme pas përplasjeve të vrimave të zeza që kemi parë.

Duke llogaritur shkallën e lindjeve me kalimin e kohës, studiuesit ishin gjithashtu në gjendje të nxirrnin një vlerësim për numrin e vrimave të zeza me masë yjore në Universin e hershëm. Kjo është me interes të madh, pasi vëzhgimet e Universit të largët kanë zbuluar vrima të zeza supermasive në një kohë tronditëse të hershme pas Big Bengut.

Mbetet ende e paqartë se si këta gjigantë u rritën kaq shpejt. Disa pyetje aktuale kanë të bëjnë me masën e ‘farave’ të vrimës së zezë nga e cila u rritën – nëse ato ishin vrima të zeza të lehta me masë yjore apo vrima të zeza ‘të rënda’ me masë të ndërmjetme.

Hulumtimi i ekipit do të sigurojë një bazë për hetimin e këtyre pyetjeve. Ky punim ishte i pari në një seri. Dokumentet e ardhshme do të hetojnë vrimat e zeza me masë të mesme dhe vrimat e zeza supermasive për një pamje më të plotë të shpërndarjes së vrimave të zeza në të gjithë Universin.

“Puna jonë ofron një teori të fortë për gjenerimin e farave të lehta për vrimat e zeza (super)masive me zhvendosje të lartë të kuqe dhe mund të përbëjë një pikënisje për të hetuar origjinën e ‘farërave të rënda’, të cilën do ta ndjekim në një punim të ardhshëm.” – thotë astrofizikani Lumen Boco i SISSA. Ky hulumtim grupor është publikuar në The Astrophysical Journal. Marrë nga: Science Alert, MICHELLE STARR

 

© SYRI.net

Lexo edhe:

Komentet

Shto koment

Denonco