Drejtori dëshiron që vizita në ish-kampin nazist të përqendrimit të ndezë reflektimin tek ata që heshtin si spektatorë.

Piotr Cywiński ka kaluar shumë kohë duke menduar për një pyetje që ka sfiduar historianët, filozofët dhe politikanët që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Çfarë mësimesh duhet të nxjerrim nga njëra prej faqeve më të errëta të historisë njerëzore, vrasjet masive të organizuara në Aushvic?

Një historian 49-vjeçar polak, Cywiński ka qenë drejtor i Muzeut të Aushvicit që nga viti 2006. Zyra e tij është vendosur në një ish-spital dhe farmaci të ndërtuar për rojet SS të kampit dhe dritaret e tij shohin nga një krematorium dhe dhomë gazi.

“Detyra më e madhe për përkujtimin sot është të luftojmë indiferencën,” tha ai në një intervistë përpara 77-vjetorit të çlirimit të Aushvicit, që është gjithashtu Dita e Përkujtimit të Holokaustit dhe shënohet të enjten.

"Masakrohen dhjetëra mijëra Rohingya, futen 1.5 milion ujgurë në kampe, në Jemen njerëzit po vuajnë sepse nuk kanë asgjë për të ngrënë dhe ne, ne nuk ndihemi të shqetësuar në botën tonë," vërejti ai.

Gjermania naziste deportoi rreth 1.3 milionë njerëz në Aushvic dhe 1.1 milionë prej tyre vdiqën atje, 90% e tyre hebrenj. Muzeu, në skajin e qytetit polak të Oświęcim, është vendosur në ndërtesat origjinale të ruajtura të kampit të përqendrimit të Aushvicit dhe rrënojat e kampit fqinj të shfarosjes Birkenau.

Cywiński tha se ndërsa ngjarjet e Holokaustit nuk mund të krahasohen me ditët e sotme, "heshtja si spektator" është një temë që ai dëshiron që vizitorët e muzeut të mendojnë dhe ta zbatojnë në jetën e tyre.

Përveç luftimit të një bote në të cilën po rritet indiferenca dhe injoranca rreth Holokaustit, Cywiński duhet të përballet edhe me qeverinë aktuale polake, e cila ka mbajtur qendrim nacionalist duke theksuar martirizimin dhe vuajtjen e polakëve në një pjesë të madhe të mesazhit të saj politik.

Qeveria financon muzeun e Aushvicit dhe emëron drejtorin e tij; mandati i Cywiński do të rinovohet në fund të këtij viti. Shumë kanë frikë se ai mund të zëvendësohet nga një figurë më ideologjike pro-qeveritare, siç ka ndodhur në disa muze të tjerë polakë. Ministria polake e kulturës tha se ishte “e parakohshme” të diskutohej nëse ai do të riemërohej më vonë këtë vit.

Muzeu i Aushvicit përmban disa nga ekspozimet më tronditëse dhe shqetësuese në botë. Pasi të shihen, ato mbeten të gdhendura në mendjet e shumë vizitorëve për pjesën tjetër të jetës së tyre: dy tonë flokë njerëzorë, dhjetëra mijëra këpucë dhe pirgje valixhesh me emra të skalitur në anët, simbole të shpresës së rreme me të cilat shumë arritën në kamp.