Ndotja e ajrit në Evropë vazhdon të vrasë më shumë se 300,000 njerëz në vit

Numri i vdekjeve të parakohshme të shkaktuara nga ndotja e ajrit nga grimcat e imëta në Evropë ka rënë me 10 për qind në vit. Por vrasësi i padukshëm ende vret 307,000 njerëz para kohe në vit, tha Agjencia Evropiane e Mjedisit (EEA).

Nëse anëtarët e BE-së do t'u përmbaheshin udhëzimeve të fundit për cilësinë e ajrit nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), numri i vdekjeve nga pasojat e ndotjes të regjistruara në vitin 2019 mund të përgjysmohej, sipas raportit të EEA.

Në vitin 2018, numri i vdekjeve nga grimcat e imëta - PM2.5, llogaritet në 346,000.

Reduktimi i dukshëm i numrit të vdekjeve në vitin 2019 i atribuohet pjesërisht kushteve të favorshme atmosferike, por mbi të gjitha përmirësimit progresiv të cilësisë së ajrit në të gjithë kontinentin, sipas Qendrës së Monitorimit të Ndotjes së Ajrit të Bashkimit Evropian.

Në fillim të viteve 1990, grimcat e imëta, të cilat arrijnë të depërtojnë thellë në mushkëri, kanë ndikuar në afro një milion vdekje të parakohshme në 27 vendet anëtare të BE-së, thuhet në raport.

Ky numër ishte më shumë se përgjysmuar deri në vitin 2005 - në 450,000 vdekje të parakohshme.

Gjatë vitit 2019, grimcat PM2.5 shkaktuan 53,800 vdekje të parakohshme në Gjermani, 49,900 në Itali, 29,800 në Francë dhe 23,300 në Spanjë. Në Poloni, 39,300 njerëz vdiqën, numri më i lartë për frymë.

EEA gjithashtu vuri në dukje vdekjet e parakohshme që lidhen me dy ndotësit kryesorë të mbetur, thithjen e dioksidit të karbonit, kryesisht nga makinat, kamionët dhe termocentralet, por vuri në dukje se shifra gjithashtu ra me 40,000 ose një të katërtën midis viteve 2018 dhe 2019.

Dhe numri i vdekjeve në lidhje me ozonin në nivel tokësor në vitin 2019 ra me 13 për qind, që është në shifrat prej 16,800 vdekjesh.

Agjencia thekson se ndotja e ajrit, e cila është pasojë e drejtpërdrejtë e ndotjes globale të mjedisit, mbetet kërcënimi më i madh për shëndetin e njerëzve në Evropë.

Sëmundjet e zemrës dhe goditjet në tru shkaktojnë shumicën e vdekjeve të parakohshme, të cilat fajësohen për ndotjen e ajrit, të ndjekura nga sëmundjet e mushkërive dhe kanceri.

Kur bëhet fjalë për fëmijët, ajri i ndotur në këtë grupmoshë mund të ndikojë negativisht në zhvillimin e mushkërive, të shkaktojë infeksione të rrugëve të frymëmarrjes, por edhe të përkeqësojë astmën.

Pavarësisht se situata po përmirësohet, EEA paralajmëroi në shtator se shumica e vendeve të BE-së janë ende në kategorinë më të lartë se kufijtë e rekomanduar të ndotjes, qofshin këto udhëzime evropiane apo qëllime më ambicioze të OBSH-së.

Sipas të dhënave të këtij organi shëndetësor të OKB-së, ndotja e ajrit në botë shkakton shtatë milionë vdekje të parakohshme në vit, që është në të njëjtën rang me pirjen e duhanit dhe të ushqyerit e dobët.

Në shtator, statistikat alarmante e shtynë OBSH-në të shtrëngonte kufijtë e rekomanduar më parë për ndotësit kryesorë të ajrit për herë të parë që nga viti 2005.

“Investimi në ngrohjen e shtëpive më të pastra, transportin, bujqësinë dhe industrinë përmirëson shëndetin, produktivitetin dhe cilësinë e jetës së të gjithë evropianëve, veçanërisht atyre më të cenueshëm,” tha drejtori i EEA Hans Brujnink.

BE-ja dëshiron të zvogëlojë numrin e vdekjeve të parakohshme të shkaktuara nga ndotja e ajrit nga grimcat PM2.5 me të paktën 55 për qind në vitin 2030 krahasuar me vitin 2005.

Agjencia vlerëson se nëse shkalla e rënies së ndotjes së ajrit vazhdon me ritmin aktual, qëllimi do të arrihet deri në vitin 2032. Por raporti i EEA shton se për shkak të plakjes globale të popullsisë dhe numrit në rritje të njerëzve që jetojnë në qytete të mëdha të ndotura, ky synim mund të bëhet më i vështirë.

“Popullsia e moshuar është më e ndjeshme ndaj ajrit të ndotur dhe një shkallë më e lartë e urbanizimit zakonisht nënkupton që më shumë njerëz janë të ekspozuar ndaj përqendrimeve të PM2.5, të cilat zakonisht janë shumë më të larta në qytete”, thekson raporti.