Kina do të ndërtojë digën më të madhe në botë në lumin e shenjtë tibetian

Në rrëzë të Himalajeve, ku civilizimi i lashtë Yarlung themeloi Perandorinë e parë Tibetiane, Kina ka në plan të ndërtojë digën më të madhe hidroelektrike në botë.
Në nëntor të vitit të kaluar, media shtetërore e Kinës ndau planet për një meg-digë 60 gigavat në lumin Yarlung Tsangpo në Rajonin Autonom të Tibetit (TAR).
Tani me synimin për të arritur neutralitetin e karbonit deri në vitin 2060, Pekini ka dyfishuar përpjekjet e tij në projektet e tij të hidrocentraleve në Tibet, edhe pse digat kanë tërhequr kritika nga grupet e të drejtave tibetiane dhe ambientalistët.
Tenzin Dolmey nuk ka shkelur kurrë në pllajën tibetiane, por ajo ishte rritur me historitë e lumenjve dhe maleve të mëdhenj, të cilët formojnë shtëpinë e saj stërgjyshore.
"Respekti për natyrën është kaq i rrënjosur", tha Dolmey, i cili ishte rritur midis mërgimtarëve tibetianë në Indi dhe tani mëson gjuhën dhe kulturën tibetiane në Melburn, qyteti i dytë më i madh i Australisë.
Yarlung Tsangpo ka një rëndësi të veçantë, pasi përfaqëson trupin e perëndeshës Dorje Phagmo, një nga mishërimet më të larta në kulturën tibetiane.
Por që kur Kina, e kontrolluar nga Partia Komuniste (CCP), aneksoi Tibetin në 1950, Zamlha thotë se Tibetianët kanë humbur të gjitha fjalët për ato që ndodhin në tokën e tyre.
"Ne nuk kishim absolutisht diga para pushtimit kinez, jo sepse nuk ishim në gjendje ta shfrytëzonim atë, por sepse kishim respekt të pamasë për natyrën e lumenjve," i tha ai Al Jazeera.Lumi më i lartë në botë
Nga origjina e tij në akullnajat e Tibetit perëndimor, Yarlung Tsangpo arrin lartësi prej gati 5,000 metrash (16,404 këmbë) mbi nivelin e detit, duke e bërë atë lumin më të lartë në botë ndërsa gjarpëron rrugën e tij përmes vargmalit Himalayan.
Lumi zhytet 2.700 metra (8.858 metra) përmes asaj që njihet si Grand Canyon Yarlung Tsangpo, duke formuar një grykë më shumë se dy herë më të thellë se Grand Canyon në Shtetet e Bashkuara.
Rënia e rrëmbyeshme e bën atë veçanërisht të favorshme për mbledhjen e energjisë hidroelektrike, por ekspertët kanë paralajmëruar që diga që thyen rekord ka të ngjarë të ketë pasoja politike dhe mjedisore.