'Pakistani do të furnizojë Turqinë me bomba bërthamore'
Një dokument nga Instituti për Studime Mediatike në Lindjen e Mesme (MEMRI)* shqyrton shqetësimet në rritje mbi partneritetin strategjik turko-pakistanez në vitet e fundit, veçanërisht në lidhje me gjasat që elementë në ushtrinë Pakistaneze të mund të furnizojnë Turqinë me teknologji bërthamore.
Shqetësime të tilla dukeshin reale në funksion të bashkëpunimit ushtarak turko-pakistanez kundër Armenisë në luftën e Nagorno-Karabagut në vitin 2020.
Videot në mediat sociale tregojnë se si u festua bashkëpunimi i Pakistanit, Turqisë dhe Azerbajxhanit si dhe fitorja Azerbajxhanit ndaj Armenisë.
Çështja e bashkëpunimit ushtarak turko-pakistanez fitoi rëndësi pas shfaqjes së akuzave, të kuptueshme nga qeveria pakistaneze, se ushtarët pakistanezë luftuan kundër trupave armene në luftën e Nagorno-Karabakut, duke rezultuar në një fitore ushtarake për Azerbajxhanin.
Një konferencë trepalëshe midis Turqisë, Pakistanit dhe Azerbajxhanit – e mbajtur në kryeqytetin pakistanez të Islamabadit në 13 janar 2021 – forcoi më tej këtë pikëpamje se të tre vendet po punojnë së bashku në nivele fetare dhe ushtarake.
Më 2 tetor 2020, Zahid Hafeez Chaudri – zëdhënësi i Zyrës së Jashtme në Islamabad – hodhi poshtë akuzat për rolin e ushtrisë pakistaneze në Nagorni-Karabak si “spekulative dhe të pabazuara” por shtoi se Pakistani mbështet pozicionin e Azerbajxhanit në këtë luftë.
Në mënyrë domethënëse, mohimi pakistanez erdhi vetëm një ditë pasi Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev falënderoi Pakistanin, Turqinë dhe Afganistanin “për mbështetjen e tyre në luftimet kundër forcave armene”.
Natyra e mbështetjes nga të tre vendet nuk u deklarua publikisht, raporton abcnews.al.
Ndërsa roli i ushtrisë turke në mbështetje të Azerbajxhanit në luftën e Nagorno-Karabahut kundër Armenisë është i qartë, roli i ushtrisë pakistaneze mbetet jo aq.
Një apo dy javë pas mohimit të Pakistanit për përfshirjen e tij ushtarake në Nago-Karabak, Kryeministri Armen Nikol Pashinyan tha, në një intervistë me agjencinë ruse të lajmeve Rossiya Segodnya, se “forcat speciale të ushtrisë pakistaneze janë gjithashtu të përfshira në armiqësi [në Nagorni Karabak] “. I detyruar nga akuza e Nikoll Pashinin, Pakistani lëshoi edhe një herë një deklaratë, duke e hedhur poshtë atë si “propagandë të papërgjegjshme”.
Pakistani shihet si çelësi i Programit Bërthamor të Turqisë
Sipas një transkripti të botuar nga MEMRI TV, Presidenti turk Rexhep Taip Erdogan, në vitin 2019, shprehu qëllimin e Turqisë për të blerë armë bërthamore, duke deklaruar: “Disa vende kanë raketa me koka bërthamore, dhe jo vetëm një ose dy. Sidoqoftë, sipas tyre, unë nuk duhet të kem raketa me koka bërthamore. Në botë sot, midis vendeve të zhvilluara, pothuajse nuk ka vende që nuk kanë raketa me koka bërthamore “.
Interesimi i Erdoganit për armët bërthamore për vendin e tij mund të jetë i ri, por Turqia është raportuar të ketë dëshiruar teknologjinë e armëve bërthamore që prej të paktën viteve 1960.
Sipas një memoje të deklasifikuar nga ambasadori i atëhershëm i SHBA Parker T. Hart në Ankara, Turqia kishte shprehur ambiciet e saj bërthamore qysh në vitin 1966.
Në korrik 2020, një artikull në Buletinin e Shkencëtarëve Atomikë vuri në dukje se Rusia po ndërton katër reaktorë civilë të energjisë bërthamore në Turqi dhe, “ajo që është shqetësuese është Turqia mund të shfrytëzojë energjinë bërthamore si një mbulesë për të blerë teknologji dhe pajisje të lidhura me bomba. Transferimi i teknologjisë tashmë po ndodh ”.