Trump-Biden, të vërtetat dhe të pavërtetat e tyre gjatë debatit presidencial

Donald Trump dhe Joe Biden zhvilluan debatin e parë presidencial për zgjedhjet që do të mbahen në datën 3 nëntor. Debati u karakterizua nga akuza dhe kundër akuza të forta sa që u donte dhe ndërhyrja e moderatorit për të vendosur ‘rendin’ mes dy kandidatëve.

Gjatë 90 minutave debat ata diskutuan çështjet më të nxehta të SHBA-së sot, nga pandemia e Covid 19, ekonomia dhe përleshjet e fundit me pikëpamje raciste.

Reality Chek ka zgjedhur disa nga pretendimet e kandidatëve  të diskutuar në debatin e presidencial.

Trump: Ne ndërtuam ekonominë më të fortë dhe më të madhe në historinë e SHBA-ve.

Verdikti: Kjo nuk është e vërtetë sepse ka pasur raste kur  ekonomia e SHBA-së ishte më e fortë.

Para shpërthimit të koronavirusit, Presidenti Trump pretendoi të kishte gjeneruar një rritje ekonomike historike.

Është e vërtetë që ekonomia po ecte mirë para pandemisë - duke vazhduar një trend që filloi gjatë administratës së Obamës - por ka pasur periudha kur ajo ishte shumë më e fortë.

Biden: Ne kemi 4% të popullsisë në botë por kemi 20% të vdekjeve nga Covid 19

Verdikti: Kjo është afërsisht e saktë. Por, duke parë vdekjet e koronavirusit për frymë, ka një numër vendesh që janë më të këqija se SH.B.A.

Z. Biden kritikoi menaxhimin e Presidentit Trump ndaj pandemisë së koronavirusit.

 Popullsia amerikane është rreth 328 milion, që është pak më shumë se 4% e 7.7 miliardë popullsisë globale.

Ka pasur 205,942 vdekje të koronavirusëve të regjistruar në SH.B.A., sipas të dhënave më të fundit të Universitetit John Hopkins. Numri i përgjithshëm i vdekjeve të regjistruara në të gjithë botën është 1.004.808.

Në këtë metrikë, SH.B.A. zë rreth 20% të vdekjeve nga Covid-19 në të gjithë botën, megjithëse mënyra se si vendet regjistrojnë shifrat e tyre ndryshon shumë.

Trump: Rritja e votimit në postë do të shkaktoj një mashtrim që nuk është parë kurrë në histori.

Verdikti: Studimi nuk ka gjetur prova të forta të deformimit të votave pavarësisht që ka pasur raste të izoluara.

Për shkak të pandemisë së koronavirusit, një pjesë e madhe e votuesve amerikanë pritet të përdorin votimin postar në zgjedhjet e këtij viti.

Presidenti ka paralajmëruar vazhdimisht se kjo do të çojë në mashtrim të përhapur.

Ka pasur raste të izoluara të mashtrimit, duke përfshirë shembuj të kohëve të fundit në Karolinën e Veriut dhe New Jersey.

Shkalla e mashtrimit të votimit në përgjithësi në SH.B.A. është midis 0.00004% dhe 0.0009%, sipas një studimi të vitit 2017 nga Qendra e Drejtësisë Brennan.

Trump: "Jemi javë larg një vaksine koronavirusi"

Verdikti: Ekziston një "shans shumë, shumë i ulët" që një vaksinë e aprovuar të jetë gati deri në fund të tetorit, ka thënë këshilltari kryesor shkencor i programit të vaksinave të SHBA.

Moncef Slaoui e bëri këtë vlerësim të kujdesshëm në fillim të shtatorit .

Ndërkohë, Dr Anthony Fauci, eksperti kryesor i sëmundjeve infektive të vendit, ka parashikuar që SHBA do të dijë nëse ka një vaksinë të sigurt dhe efektive deri në nëntor ose dhjetor të këtij viti.

Ai tha në një seancë dëgjimore të komitetit të Senatit këtë muaj se mund të ketë doza të mjaftueshme për çdo amerikan deri në prill.

Biden: Prodhimi ra gropë edhe përpara pandemisë

Verdikti: Kjo nuk është e vërtetë sipas shifrave.

Kandidati demokrat Joe Biden sugjeroi që edhe para Covid-19, "prodhimi hyri në një gropë".

Pandemia kishte një ndikim në këtë sektor. Që nga gushti,kishte 237 000 më pak punë prodhues që kur Trump mori detyrën në 2017.

Por para shpërthimit, Presidenti Trump kishte shtuar gati gjysmë milioni vende pune në prodhim gjatë tre viteve të para të tij në detyrë.

Trump: Biden dikur i quante afro-amerikanët "super-grabitqarë"

Verdikti: Nuk është e drejtë. Ai e përdori fjalën "grabitqarë" por nuk e përdori këtë për t'u referuar afro-amerikanëve.

Në 1993 Z. Biden paralajmëroi për " grabitqarët në rrugët tona " gjatë një fjalimi para një votimi mbi projekt-ligjin kryesor të krimit në Kongres.

Nuk kishte ndonjë përmendje specifike të afro-amerikanëve por fatura e krimit u kritikua më vonë për rritjen e burgimit në masë që preku në mënyrë disproporcionale meshkujt afro-amerikanë.

Termi "super-grabitqar" u përdor nga Hillary Clinton në 1996 në mbështetje të projekt-ligjit të diskutueshëm.

Zonja Clinton tha: "Ne duhet t'i marrim këta njerëz. Ata shpesh janë të lidhur me kartelet e mëdha të drogës, nuk janë banda fëmijësh më. Ata shpesh janë lloje të fëmijëve që quhen super-grabitqarë - pa ndërgjegje, pa ndjeshmëri "

Biden: "Trump nuk i ka ulur çmimet e barnave për askënd"

Verdikti: Kostoja mesatare mujore e barnave me recetë ra pak në vitin deri në gusht 2019, megjithëse më pas u rrit përsëri.

Sipas Byrosë së Statistikave të Punës Indeksi i Çmimeve të Konsumatorit (IÇK) - kostoja mesatare mujore e barnave me recetë ra me 0.3% në vitin deri në gusht 2019.

Kjo ishte rënia e parë e çmimit për një periudhë 12-mujore që nga viti 1973. Ndërsa çmimet mesatare të ilaçeve u rritën me 1.5% gjatë vitit pasardhës, nën Presidentin Trump rritjet mesatare kanë qenë më të ulëta sesa nën Presidentin Obama.