Ministrja Kumbaro: Urat historike i mori lumi, të shohim si do të shpëtojmë kalanë e Gjirokastrës

Sot ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro ka raportuar në Komisionin e Edukimit, për gjendjen skandaloze dhe rrezikun e shembjes së qindra monumeteve të trashigimisë në vendin tonë. Ky raportim u shoqërua me debate të forta mes saj dhe kryetares së këtij Komisioni, Albana Vokshi, pasi minstria nuk morri përsipër asnjë përgjegjësi, por përdori të njëtin justifikim që aplikon kryeministri Rama; atë të kalimit të fajita qeverive të shkuara.

“A e ndieni veten përgjegjëse që po shkatërrohen monumentet e kulturës? Nga prezantimi doli që është faji i natyrës”, iu drejtua Vokshi ministres Kumbaro.

“Në lidhje me objektet që në 3-4 shkurt pësuan dëme, ura e Hoshtevës në Zagori, Drejtoria Rajonale e Gjirokastrës kishte evidentuar problematika në këtë urë. Është bërë një evidentim i detajuar i situatës. Prurjet e ujit në këtë periudhë të vitit janë të shumta dhe terreni është i paaksesueshëm në këtë zonë dhe ishte e pamundur që ndërhyrjet të bëheshin në këtë periudhë të vitit. Ekspertët konstatuan se ndërhyrjet duhet të bëheshin në një moment tjetër”, deklaroi ministrja Mirela Kumbaro.

Si zgjidhje, ministrja e Kulturës thotë se janë dy mundësi për riparimin e urës 200-vjeçare të Ali Pashës.

“Që të bëhet restaurimi me rrënojat që janë në vend dhe konservohet ajo që mbetet, opsion tjetër, më i pazakontë është rindërtimi me atë që ka mbetur dhe materiale të tjera”, tha ajo.

Top Channel kishte paralajmëruar përmes një reportazhi në 5 janar se ura monument po shkonte drejt shkatërrimit, por një ditë më vonë grupi i ekspertëve të Ministrisë dhe Monumenteve të Kulturës garantoi se rrezikshmëria nuk ishte e nivelit të lartë dhe se ura ishte e qëndrueshme e do të resturohej së shpejti në një periudhë pa reshje.

Në të njëjtën datë me këtë urë u shemb edhe Ura e Orgockës mbi lumin Osum në Kolonjë.

Ura, e cila daton në fund të shekullit të 17 ishte shembur pjesërisht para viteve ‘90, por dy ditë më parë edhe pjesa e mbetur është marrë nga rrjedha e lumit. Ndërtimi sipas të dhënave i përket periudhës osmane e përveçse një monument kulture i kategorisë së parë shërbente edhe për lidhjen e disa fshatrave në zonë.

“Edhe ajo është në terren shumë të vështirë. Në vitin 1963 është shpallur monument kulture”, deklaroi Kumbaro.

Kumbaro edhe në këtë rast ka përdorur teknologjinë e shefit të saj Edi Rama, duke ja hedhur çdo faj të kaluarës, duke deklaruar, se çarjet e mureve të kalasë së Gjirokastrës është një problematike e trashëguar në dekada.

“Gjatë inspektimit të fundit në mjediset e kalasë dhe vëzhgimit vizual të terrenit në shpatin ku pozicionohet kalaja u konstatuan disa çarje si rezultat i të cilave janë krijuar dy blloqe shkëmbor që janë të paqëndrueshëm. Këto çarje janë shumë të vjetra, janë të shfaqura që në vitin 1965 siç na i konfirmon edhe inxhinier Agron Doraci.

Në këto momente që flasim Instituti i Monumenteve të Kulturës së bashku me Shërbimin Gjeologjik po bëjnë vlerësimin financiar për segmentin në të cilët përfshihet kulla verilindore me problematikën më emergjente e vënë në monitorim 10 vite më parë dhe ku është konstatuar një diferencë 1.5 cm në një nga çarjet e mureve të kalasë”, tha Kumbaro.